بررسی همدید کنش های چرخندی ایران در سال1369

چکیده برای شناسایی چرخندها، داده های 6ساعته ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 1000 ،925 ،850 ،700 ،600 ،500 هکتوپاسکال(hgt) برای مختصات 30درجه غربی تا 80 درجه شرقی و0تا80 درجه شمالی برای سال 1369 از پایگاه اقلیمی ncep/ncar استخراج گردید. برای شناسایی مراکز چرخندی دو شرط را مد نظر قرار دادیم که به شرح زیر است:1- یاخته هایی که ارتفاع ژئوپتانسیل آنها نسبت به هر 8 همسایه پیرامونش کمینه باشد. 2- میانگین منطقه ای بزرگی شیو ارتفاع ژئوپتانسیل بر روی 9 یاخته ی موجود در پنجره کرنل دست کم 100 متر بر 1000 کیلومتر باشد. با بررسی آماری چرخندهای تراز های مختلف به این نتیجه رسیدیم که تراز 500 هکتوپاسکال با 2284 چرخند در سال 1369 در کل محدوده مورد مطالعه بیشترین تعداد چرخند را بین همه ی ترازها داشته و کمترین فراوانی نیز مربوط به تراز 850 هکتوپاسکال بوده که تنها 990 چرخند را داشته است. بطور کلی در تراز 700و600و500 هکتوپاسکال دوره اوج فعالیت چرخندهای مدیترانه ای آذر و بهمن ماه بوده است، و در کل دوره سرد سال بر روی کشور ایتالیا یک مرکز چرخندی وجود داشته است، منظور اینست که یکی از پایدار ترین مراکز چرخندزایی دریای مدیترانه بر روی کشور ایتالیا شکل می گیرد. مرکز چرخندی دوم در شرق ایتالیا از یونان تا قبرس کشیده شده است. این دو مرکز از مراکز مهم چرخندزایی بر روی دریای مدیترانه می باشند، و جابه جایی این مراکز به این صورت است که در فصل پاییز مراکز چرخندزایی اصلی بر روی کشور ایتالیا شکل می گیرد و از آنجا به سمت شرق حرکت می کند ولی در فصل زمستان این مراکز به نیمه شرقی دریا و روی قبرس، سوریه و ترکیه منتقل می شود. و این مکانها کانونهای اصلی چرخندزایی فصل زمستان را تشکیل می دهند. بطور کلی به نظر می رسد محدوده گسترش چرخندهای دینامیکی از تراز 500 تا تراز 700 هکتوپاسکال می باشد، و تنها در حالتی که چرخندی خیلی قوی باشد در تراز های پایینتر از 700 هکتوپاسکال دیده می شود. کلید واژه ها: چرخند، ارتفاع ژئوپتانسیل، اقلیم شناسی همدید، یاخته، مدیترانه